Gourmetten en je huisdier: waar moet je op letten?

December staat voor veel huishoudens in het teken van samen eten. Gourmetten is daarbij een populaire traditie: iedereen rond de tafel, kleine pannetjes en de hele avond eten. Wat voor mensen gezellig is, kan voor huisdieren echter risico’s met zich meebrengen. Vooral vogels zijn extreem gevoelig, maar ook honden, katten en kleine knaagdieren lopen tijdens het gourmetten meer gevaar dan vaak wordt gedacht. In dit artikel lees je waarom gourmetten risico’s geeft voor huisdieren en hoe je ongelukken kunt voorkomen.

Tijdens het gourmetten komen meerdere potentiële gevaren samen. Denk aan hoge temperaturen, hete oppervlakken, elektrische snoeren, vetspatten en dampen die vrijkomen bij het verhitten van pannen. Huisdieren reageren hier anders op dan mensen. Ze zijn kleiner, hebben een ander ademhalingssysteem en begrijpen niet dat een gourmetstel heet of gevaarlijk is.

Daarnaast bevinden huisdieren zich vaak dicht bij de grond of springen ze juist op schoot of tafel. Hierdoor komen ze sneller in aanraking met hete onderdelen, snoeren of voedsel dat voor hen ongeschikt is. Daar komt bij dat het tijdens feestdagen vaak druk en onrustig is in huis. Aandacht is versnipperd, deuren staan open en dieren bewegen zich makkelijker door de ruimte. Juist in zulke situaties ontstaan ongelukken sneller dan verwacht.

In principe kan gourmetten risico’s opleveren voor alle huisdieren die zich in dezelfde ruimte bevinden. De ernst verschilt wel per diersoort. Vogels lopen veruit het grootste gevaar, omdat hun ademhaling extreem gevoelig is voor schadelijke dampen. Bij knaagdieren en konijnen spelen vooral stress, hitte en het knagen aan snoeren een rol. Honden en katten lopen vooral risico op brandwonden, elektrische ongelukken en het eten van ongeschikt voedsel.

Vooral wanneer meerdere dieren in huis zijn, is het belangrijk om vooraf na te denken over een veilige indeling van de ruimte.

Vrijwel alle gourmetstellen en pannetjes zijn voorzien van een anti-aanbaklaag. Deze laag bestaat meestal uit PTFE, beter bekend als teflon. Wanneer teflon sterk wordt verhit, bijvoorbeeld bij hoge temperaturen of wanneer pannetjes leeg op de plaat staan, kunnen er giftige dampen vrijkomen. Ook een beschadigde anti-aanbaklaag vergroot dit risico.

Voor mensen zijn deze dampen vaak nauwelijks merkbaar, maar voor vogels kunnen ze zeer gevaarlijk zijn. Vogels hebben een bijzonder efficiënt ademhalingssysteem, waarbij zuurstof – en dus ook schadelijke stoffen – snel en diep wordt opgenomen. Daardoor kunnen zelfs korte blootstellingen al leiden tot ernstige benauwdheid of plotseling overlijden.

Rond de feestdagen zien dierenartsen regelmatig vogels die acuut ziek worden of zonder duidelijke oorzaak overlijden. In veel gevallen blijkt blootstelling aan dampen van anti-aanbaklagen de onderliggende oorzaak. Dit risico geldt voor alle vogelsoorten, ongeacht grootte of leeftijd.

De enige echt veilige oplossing is om vogels tijdens het gourmetten, en ook de periode daarna, in een andere ruimte te plaatsen. Het is belangrijk dat deze ruimte goed afsluitbaar is en geen dampen binnenkrijgt. Alleen ventileren of een raam openzetten is onvoldoende, omdat de dampen zich door het hele huis verspreiden en lang kunnen blijven hangen.

Een praktische richtlijn is om vogels minimaal 24 uur uit de ruimte te houden waar gegourmet is. Daarna zijn de meeste dampen verdwenen.

Heb je het vermoeden dat een vogel toch dampen heeft ingeademd, dan is snel handelen essentieel. Neem direct contact op met de dierenarts. Vogels hebben vaak snel extra zuurstof nodig en kunnen in shock raken.

Honden en katten zijn minder gevoelig voor teflondampen dan vogels, maar ook voor hen brengt gourmetten duidelijke risico’s met zich mee. Een veelvoorkomend gevaar zijn elektrische snoeren. Gourmetstellen hebben vaak losse kabels die aantrekkelijk zijn voor jonge of nieuwsgierige dieren. Knagen aan een snoer kan leiden tot elektrische schokken of brandwonden in de bek. Daarnaast kan een dier verstrikt raken en zo het hete gourmetstel omtrekken.

Ook hete oppervlakken vormen een risico. Een gourmetstel blijft lange tijd warm en een snelle beweging is genoeg voor een brandwond aan poten of snuit. Katten die op tafel springen of honden die iets van tafel willen pakken, lopen hierbij extra risico.

Daarnaast is er het eten zelf. Tijdens het gourmetten liggen vaak gekruid vlees, sauzen en andere ingrediënten binnen handbereik. Veel hiervan is ongeschikt voor huisdieren en kan maag- en darmklachten veroorzaken. Denk aan gekruid of gemarineerd vlees, vette restjes en producten met ui of knoflook.

Bij gulzige eters bestaat bovendien kans op verslikken. Wil je je hond of kat toch iets extra’s geven tijdens de feestdagen, dan is het verstandiger om te kiezen voor een snack die speciaal voor dieren is samengesteld en beter aansluit bij hun spijsvertering.

Knaagdieren en konijnen zijn vaak gevoeliger voor stress dan honden en katten. Drukte, harde geluiden en vreemde geuren kunnen al onrust veroorzaken. Wanneer deze dieren loslopen, bestaat daarnaast het risico dat ze aan elektrische snoeren knagen of in contact komen met hete onderdelen van het gourmetstel.

Het is daarom meestal het veiligst om knaagdieren en konijnen tijdens het gourmetten tijdelijk in een rustige, aparte ruimte te plaatsen. Dit voorkomt zowel stress als ongelukken.

Voor veel huisdieren is het tijdens het gourmetten veiliger om niet in dezelfde ruimte te zijn. Dat geldt in ieder geval voor vogels, maar ook voor katten die graag op tafel springen en honden die erg nieuwsgierig of onrustig zijn.

Hoewel dit misschien ongezellig aanvoelt, is het vaak de beste keuze voor hun veiligheid. Je kunt dit moment aangenamer maken door je dier iets te geven waar het rustig mee bezig kan zijn, zoals een passend speeltje of een veilige kauwsnack. Zo blijft het ook voor je huisdier een prettige avond.

Neem altijd contact op met je dierenarts als je huisdier na het gourmetten klachten vertoont. Denk hierbij aan benauwdheid of plotselinge sloomheid bij vogels, brandwonden – ook als ze oppervlakkig lijken – of klachten zoals braken en diarree na het eten van tafelrestjes. Bij een vermoeden van een elektrische schok is snelle controle eveneens belangrijk.

Bij twijfel geldt: liever een keer extra overleggen dan te lang wachten.

Met een paar eenvoudige voorzorgsmaatregelen kun je gourmetten veilig laten verlopen voor iedereen in huis. Door rekening te houden met de kwetsbaarheid van huisdieren en vooraf na te denken over hun plek tijdens de maaltijd, voorkom je onnodige risico’s. Zo blijft de decembermaand gezellig en veilig, voor mens én dier.

Tijdens de kerstdagen draait alles om eten, gezelligheid, familie en natuurlijk.. cadeaus! Om ook jouw huisdier mee te laten genieten van alle gezelligheid heeft de Dierenapotheek presentjes die in de boom kunnen hangen of ingepakt kunnen worden voor onder de boom! Bekijk bijvoorbeeld de snacks van Brit Care of Jachtinstinct.

Chocoladevergiftiging bij honden

De gevaren van een kerstboom

Dierenleed voorkomen tijdens de feestdagen

Voor vragen zijn wij elke werkdag telefonisch te bereiken of via [email protected].