Een katvriendelijk huis maken: zo doe je dat

Katten zijn van nature territoriale dieren. Hun huis vormt het centrum van hun wereld en bepaalt in hoge mate hun welzijn. Een omgeving waarin zij hun natuurlijke gedrag – zoals klimmen, verstoppen, krabben en jagen – niet kunnen uiten, kan leiden tot verveling, stress of zelfs gezondheidsproblemen zoals overgewicht of blaasontstekingen. Dit geldt zowel voor katten die alleen binnen leven als voor katten die (beperkt) naar buiten mogen. Een katvriendelijk huis is dus meer dan een paar voerbakjes en een mand; het is een leefomgeving die veiligheid, uitdaging en rust biedt.

Een veilige omgeving begint met het weghouden van gevaarlijke stoffen zoals schoonmaakmiddelen, medicijnen en giftige planten (onder andere lelies, die zelfs dodelijk kunnen zijn). Ook ramen en balkons verdienen aandacht: een kiepraam kan levensgevaarlijk zijn, dus plaats altijd een hor of stevig rooster. Voor katten met buiten­toegang kan een kattenluik handig zijn, maar kies bij voorkeur een microchipgestuurd model. Dit voorkomt dat vreemde katten binnendringen en spanning veroorzaken. Plaats bovendien geen voer, water of kattenbak direct bij het luik, zodat je eigen kat zich niet bedreigd voelt wanneer hij van deze voorzieningen gebruikmaakt.

In de natuur besteden katten veel tijd en energie aan het jagen en eten van kleine prooien, verspreid over de dag. Het standaardritme van twee maaltijden uit een bakje per dag sluit daar niet bij aan. Het is beter om het dagrantsoen te verdelen in meerdere kleine porties, verspreid over de dag en eventueel ook de nacht. Met voerpuzzels of automatische voerautomaten kun je dit op een uitdagende manier aanbieden. Zo blijft je kat bezig, zowel lichamelijk als mentaal, en wordt schrokken of overeten voorkomen.

Voor voerbakken geldt dat brede, lage bakjes van keramiek of glas de voorkeur hebben. Deze geven geen geur of reflectie die katten kan afschrikken, en voorkomen dat gevoelige snorharen steeds tegen de rand stoten. Plastic bakken zijn vaak minder geschikt. Voor water is het verstandig meerdere drinkplekken door het huis te verspreiden, bij voorkeur niet pal naast het voer. Veel katten drinken beter uit een brede kom gevuld tot de rand, of uit een speciale drinkfontein met stromend water. Zeker oudere katten of katten met blaas- en nierproblemen profiteren van een hogere vochtinname.

Katten slapen tot wel zestien uur per dag. Een katvriendelijk huis voorziet daarom in meerdere rustplekken, liefst op verschillende hoogtes en in diverse ruimtes. Denk aan een mandje in de zon, een zachte plek op de bank of een warme radiatorhangmat. Ook een simpele doos met een kleedje kan al een geliefd toevluchtsoord zijn. Belangrijk is dat je kat de keuze heeft en zich kan terugtrekken wanneer hij dat wil. Voor het gevoel van veiligheid slapen katten liever iets verhoogd dan direct op de grond.

Daarnaast hebben katten behoefte aan privéplekken waar zij zich volledig kunnen terugtrekken zonder gestoord te worden, bijvoorbeeld onder het bed, in een kast of achter de bank. Respecteer deze schuilplaatsen en laat je kat daar met rust, tenzij je vermoedt dat er iets mis is met zijn gezondheid. Sommige katten waarderen extra warmte, bijvoorbeeld via een verwarmd kleed of een speciale warmtemat.

Krabben is een natuurlijk gedrag waarmee katten hun nagels onderhouden, hun spieren strekken en hun territorium markeren. Zonder geschikte krabmogelijkheden zal je kat vrijwel zeker je meubels gebruiken. Plaats daarom stevige krabpalen die hoog genoeg zijn zodat je kat zich volledig kan uitrekken, of bied horizontale krabplanken aan als dat zijn voorkeur heeft. Verschillende materialen zoals sisal, karton of tapijt zorgen ervoor dat je ontdekt waar jouw kat het liefst aan krabt.

Naast krabmogelijkheden is klimmen en observeren belangrijk. Katten voelen zich veilig op hoogte. Met een stevige krabpaal of kattenboom, plankjes aan de muur of toegang tot hoge kasten creëer je extra verticale leefruimte. Let er wel op dat je kat makkelijk weer naar beneden kan, zeker bij oudere dieren die minder mobiel zijn.

Zelfs als je kat naar buiten kan, is het raadzaam om in huis een kattenbak te hebben. Het aantal bakken moet afgestemd zijn op het aantal katten in huis: minstens één per kat, plus één extra. Zet de bakken verspreid door het huis, op rustige en veilige plekken, en niet vlakbij voer, water of drukke doorgangen. Katten zijn kieskeurig in hun toiletroutine: schep de bak dagelijks uit en maak deze wekelijks grondig schoon, zonder sterk geurende schoonmaakmiddelen. Kies bij voorkeur voor ongeparfumeerde klontvormende kattenbakvulling.

Een katvriendelijk huis biedt dagelijks speelmogelijkheden. Katten spelen het liefst op een manier die hun jachtinstinct nabootst. Interactief speelgoed zoals hengels met veren of muisjes die onverwachts bewegen zijn ideaal. Zorg voor variatie door speelgoed af te wisselen en niet altijd in het zicht te laten liggen, anders verliest je kat de interesse. Ook eenvoudige materialen als dozen of papieren zakken kunnen eindeloos vermaak opleveren.

Sociale interactie met mensen is belangrijk, maar laat de kat altijd zelf bepalen hoeveel contact hij wil. Sommige katten zoeken veel aandacht, anderen geven de voorkeur aan beperkte en rustige interactie. Bij meerdere katten in huis is het cruciaal dat er voldoende middelen (voerbakken, water, krabpalen, rustplekken) aanwezig zijn, zodat er geen competitie ontstaat die stress of agressie kan uitlokken.

Een katvriendelijk huis creëren vraagt wat extra aandacht, maar levert veel op. Door te zorgen voor veiligheid, afwisseling, rustplekken, voldoende krab- en klimgelegenheid en uitdagende voermethoden geef je je kat de mogelijkheid om zijn natuurlijke gedrag te uiten. Dat maakt je kat niet alleen gelukkiger, maar voorkomt ook gezondheidsproblemen en gedragsproblemen op de lange termijn. Een huis waarin een kat zich veilig en gestimuleerd voelt, draagt bij aan een ontspannen, gezonde relatie tussen jou en je huisdier.

Blaasontsteking bij je kat

Overgewicht bij je kat voorkomen

Sproeien en onzindelijkheid bij je kat

Katten en kamerplanten